 |
|||||
|
|
|||||
|
Atilla İNAN
MEMURLARA GİYECEK YARDIMI VERİLMESİ Giriş
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda tanınan sosyal haklar ve yardımlar arasında "giyecek yardımı" da bulunmaktadır. Söz konusu Yasanın giyecek yardımını düzenleyen maddesinde; "Devlet memurlarından hangilerinin ne şekilde giyecek yardımından faydalanacakları Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit olunur." denilmektedir.Bu amaçlar düzenlenen Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği 14.09.1991 tarih ve 91/2268 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiş ve 09.10.1991 tarih ve 21016 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.10.1992 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Giyecek yardımına ilişkin ayrıntılı bilgiler söz konusu yönetmelikte düzenlenmiş, bazı yasal boşluklar da Sayıştay kararlarıyla doldurulmuştur. Bu yazımızda Yönetmelik ve Sayıştay Kararları ışığında giyecek yardımına ilişkin ilke ve yöntemleri anlatmaya çalışacağız.
A- Giyecek Yardımı Verilecek Görevliler
Giyecek Yardımı Yönetmeliğinin 3 üncü maddesi giyecek yardımı verilecek olanları belirlemiştir. Değinilen madde hükmüne göre; giyecek eşyası verilecek olanlar, kadro unvanları ve hizmet sınıfları itibariyle ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilmiştir. Bu cetvellerde yer almayanlar her ne suretle olursa olsun bu yardımdan yararlandırılmazlar.Giyecek yardımından yararlanılacak bir göreve aday memur olarak atananlar, bu yardımdan memurlar gibi yararlanırlar.
Kadro unvanları ve hizmet sınıfları itibariyle ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilmeyen memurlara herhangi bir şekilde giyim yardımında bulunulması mümkün olmadığı gibi, giyim yardımı yapılacak olan memurlara da ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen giyim eşyalarından başka herhangi bir giyim eşyası verilemez. Bu ilkelere Sayıştay da titizlikle uymakta olup, Sayıştay Temyiz Kurulunun, 6.12.1988 tarih ve 21525 tutanak sayılı kararında yönetmeliğe ekli cetvellerde saymanlık kadrosunda bulunanlar sayılmadığı için saymanlara giyecek yardımı yapılması uygun görülmemiştir. Aynı şekilde Temyiz Kurulunun 13.9.1988 gün ve 21336 tutanak sayılı kararına göre, Toprak İskan Müdürlerine fiilen kontrol hizmeti yapmalarının şart olduğu belirtilmiştir.
Memurların açık veya kapalı yerde çalışmaları, yönetmelikte belirtilmedikçe giyecek yardımı almalarını gerektirmemektedir. Örneğin I sayılı cetvelde yer alan icra memurlarına 2 yılda bir adet yağmurluk (muşamba) ve yılda bir çift ayakkabı verilmesi öngörülmüştür. İlgililerin açıkta çalışmaları durumu etkilemez. Benzer işi yapan tahsildar ve veznedarlar ise söz konusu yardımdan hiçbir şekilde yararlanamamaktadırlar.
Sayıştay Temyiz Kurulunun, 27.10.1987 gün ve 20788 tutanak sayılı kararında Bölge Müdür Muavinleri, Teknik Müşavirler, Fen Heyeti Müdürleri, Teknik Şube Müdürlerinin yönetmeliğe ekli (I) sayılı cetvelin "Teknik hizmet gören kurumların bölge teşkilatında çalışan ve bilfiil kontrol hizmeti yapan teknik personel bölümünden giyecek yardımı almasında sakınca görülmemiştir.
Yönetmeliğe göre kadro şartı arandığı halde, kadrosu evlendirme memuru olmadığı halde fiilen bu görevi yapanlara söz konusu yardımın yapılması gerektiği kanısındayız. Çünkü evlendirme memurluğu belirli bir kıyafeti gerektirmekte ve idarenin devamlılığı işlerin zamanında yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
B- Giyecek Yardımı Verilme Yöntemi
Giyecek Yardımı Yönetmeliğinin 4 üncü maddesine göre; "Giyecek yardımı kurum tarafından temin edilir ve ayni olarak verilir. Bu yardım karşılığında çek, kupon veya benzeri kağıtlar verilemez ve nakdi bir ödemede bulunulamaz. Ayrıca, bu yardım için memura fatura karşılığı bir ödeme yapılamaz.Giyim eşyası standart beden ölçülerine göre yaptırılır. Gerektiğinde beden ölçüsüne göre kurumca diktirilir."
Giyecek yardımı ayni olarak verildiği için gelir vergisinden istisna edilmiştir. Yine aynı yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre; "Giyim eşyalarının kullanma süreleri ekli cetvellerde gösterilmiştir. Bu süre eşyanın verildiği tarih esas alınmak suretiyle hesaplanır.
Bir giyim eşyası ile belirlenen kullanma süresi dolmadan yeni giyim eşyası verilemez. Ancak, giyim eşyası görev nedeniyle kullanılamaz hale gelir ve bu durum bir tutanakla tespit edilirse, yetkili kurum amirinin onayı alınmak suretiyle genel veriliş zamanı beklenmeksizin yenisi verilebilir. Bu takdirde 5 inci maddenin ikinci fıkrası gereğince işlem yapılır.
Sık sık temizlenmesi gereken giyim eşyası (beyaz önlük vb.) o eşya için belirtilen kullanma süresinin iki katı zamanda kullanılmak üzere iki adet verilir."
Geçmiş yıllarda hak edilip de verilmeyen giyecek yardımının kanımızca para olarak verilmesi mümkün değildir. Ancak bu konuda mahkeme kararları varsa o zaman ödenmesi zorunlu olur.
Kurum tarafından temin edilen giyim eşyaları bu amaçla tutulacak bir zimmet defterine kaydedildikten sonra "Giyim Eşyası Teslim Tutanağı" nda gösterilerek ilgililere zimmet karşılığı verilir. Teslim tutanağı, personelin özlük dosyasında saklanır. Giyim eşyası, kullanma süresinin sonuna kadar alanın zimmetinde kalır. Kullanma süresi sona erdiği veya 6 ncı madde gereğince yenisi verildiği takdirde eskisi zimmetten düşülür.
Kurum ve kuruluşlar verilecek giyim eşyalarını Maliye Bakanlığınca belirlenecek standart fiyatları göz önünde bulundurmak suretiyle tabi oldukları ihale mevzuatına göre karşılarlar.
Anılan madde hükmü doğrultusunda 2000 mali yılında yapılacak giyecek yardımında esas alınacak azami fiyatlar, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün 31.03.2000 tarih ve B.07.0.BMK.0.21.22-1/5434 sayılı genelgesi ile tespit edilmiştir. Değinilen genelgede belirlenen miktarlar günün ve yörenin koşullarının gerisinde kalmaktadır. Zorunlu olarak Maliye Bakanlığınca belirlenen azami miktarlar aşılmaktadır.
Sayıştay 7 nci Dairesinin 24.6.1997 tarih ve 8044 tutanak sayılı kararında, Memurlara yapılan giyecek yardımında teklif edilen bedellerin Maliye Bakanlığınca belirlenen azami fiyatların üzerinde olması halinde, bu fiyatlara göre ihale yapılması ve giyecek yardımında bulunulması imkanı kalmadığından teklif edilen bedellerden tercihe layık görülenin esas alınmasında sakınca bulunmadığı belirtilmiştir.
Buna karşılık Sayıştay 1. Dairesi, 20.02.1997 tarih ve 6134 tutanak sayılı kararında, Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliğinin 11 inci maddesi uyarınca, memurlara yapılan giyecek yardımında Maliye Bakanlığınca belirlenen limitlere uyulmasının zorunlu olduğunu karara bağlamıştır.
Hukuk düzeninde birlik ve beraberliğin sağlanması için konunun bir içtihadı birleştirme kararıyla açıklığa kavuşturulması gerekir.
