|
AVRUPA BİRLİĞİ’NE ÜYE VE ADAY BAZI ÜLKELER İLE TÜRKİYE’DE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI ÖZET Türkiye’de mükelleflerin vergi ödeme güçlerine göre vergilendirilmesi gereği uzun yıllardan beri tartışılmaktadır. Asgari geçim indirimi geçmişte Türkiye’de uygulanmış olup, bugün de kişinin kendisinin ve ailesinin geçimini asgari düzeyde sürdürmeye yetecek gelirin vergi dışı bırakılmasının sağlanması amacıyla yeniden gündeme gelmiştir. Bu çalışmada, Avrupa Birliği’ne üye ve aday bazı ülkelerin asgari geçim indirimi uygulamasını gerçekleştirme şekilleri incelenmiştir. Ayrıca, Türkiye’de geçmişte uygulanan asgari geçim indirimi müessesesi ve bugün getirilmek istenen yeni şekli ortaya konulmaya çalışılmıştır. RÉSUMÉ En Turquie, depuis des années les discussions se basent sur la necéssité d’imposer les redevables selon leurs capacité d’imposition. Le système de l’abattement à la base est autrefois appliqué en Turquie et il s’ajit aujourd’hui de reétablir ce systeme-là, afin de laisser hors l’imposition, le revenu qui sert au redevable et a sa famille, à mener un minimum niveau de vie. Dans ce travail, les differentes formes d’application de l’abattement à la base, aux pays membres et candidats à la Communauté Européenne sont analysées. On vise aussi de démontrer le système de l’abbattement à la base appliqué autrefois en Turquie et sa nouvelle forme qu’on vise d’installer aujourd’hui. AVRUPA BİRLİĞİ’NE ÜYE VE ADAY BAZI ÜLKELER İLE TÜRKİYE’DE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI 1. GİRİŞ Herkesin vergi ödeme gücüne göre vergilendirilmesi, vergi adaletinin temelini oluşturmaktadır. T.C. Anayasası’nın 73. maddesinde “herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi vermekle yükümlüdür” ifadesi yer almaktadır. Vergi ödeme gücü, kişinin, kendisinin ve ailesinin yaşamını asgari düzeyde sürdürmesine yetecek gelirin vergilendirilmemesi anlamına gelmektedir[1]. Ancak, mükelleflerin kendilerinin ve ailelerinin yaşamlarını sürdürmeye yetecek asgari gelirin tutarının ne olduğunun belirlenmesi çeşitli güçlükleri de beraberinde getirmektedir. Mükelleflerin yaşam koşulları ve hayat standartları ülkeden ülkeye, gelişmişlik düzeylerine göre farklılık göstermektedir. Asgari geçim indirimi, vergi adaletini sağlamak amacıyla vergi ödeme gücüne ulaşmada yararlanılan tekniklerden[2] biri olarak ortaya çıkmaktadır[3]. Asgari geçim indirimi uygulamasında, belirli bir miktarı aşmamak üzere, mükelleflerin eş ve çocukları veya bazı yakın akrabaları da göz önüne alınarak, gelirlerin belli bir kısmı vergi dışı bırakılır[4]. Mükelleflerin kendilerinin ve ailelerinin ihtiyaçlarını asgari düzeyde karşılayabilecekleri, yemek, ısınma, ulaşım gibi giderleri vergi matrahından indirilebilmektedir. Bazı ülkelerde ise, asgari geçim indirimi uygulanmamakta; ancak, belirli bir ilk gelir miktarına “0” vergi oranı uygulanmak suretiyle gelirin belli bir kısmı vergi dışı bırakılmaktadır. Bu sistemin uygulamasında üç teknik kullanılmaktadır. Birinci teknik, “matrahtan indirim” tekniğidir. Bu sistemde, mükellefin gelirinden asgari geçim indirimi tutarı düşülmekte ve kalan kısım vergilendirilmektedir. İkinci teknik ise “vergiden indirim” [5]dir. Bu teknikte, mükellefin vergilendirilmesi gereken geliri öncelikle vergi tarifesine tabi tutularak vergilendirilmekte, daha sonra, asgari geçim indirimi tutarı da vergi tarifesine tabi tutularak, bu tutarın vergisi hesaplanmakta ve bu tutar, hesaplanan vergiden düşülmektedir. Asgari geçim indiriminin hesaplanmasında kullanılan üçüncü teknik ise “bölme (katsayı)” [6]dır. Bu teknik, ailenin gelirinin ailedeki bireyleri sayısına bölümlenmesinden sonra vergilendirilmesini öngörmektedir. Aile geliri bölünmeden, toplam gelir üzerinden vergilendirilirse, gelir; vergi tarifesinin üst oranlarına tabi olacak ve yüksek oranda vergilendirilecektir. Gelirin bölünmesi halinde, her bir gelir kısmının ayrı ayrı vergisi hesaplanacağından, tarifenin daha düşük oranlarına tabi olmaları nedeniyle, ailenin toplam vergi yükü azalacaktır[7]. 2. AVRUPA BİRLİĞİ’NE ÜYE ÜLKELERDE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI 2.1. ALMANYA Almanya’da tüm gelir gruplarını kapsayan asgari geçim indirimi uygulanmaktadır. Almanya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi ve asgari geçim indirimi kişinin bekar veya evli olması durumuna göre farklılık göstermektedir[8]. Bekar olanlar için uygulanan 2005 yılı gelirlerine uygulanacak olan gelir vergisi tarifesi ise Tablo 1’de gösterilmektedir. Tablo 1: Almanya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.9. Almanya’da 2005 yılı için bekâr ve evli çiftlerin tabi olacakları gelir vergisi oranları tablo 2’de gösterilmektedir. Tablo 2: Almanya’da bekâr ve evli çiftlere uygulanacak vergi oranları (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.9. Ayrıca, ilk, ikinci ve üçüncü çocuk için, çocuk başına 1.848 Euro, dört ve daha fazla çocuk için çocuk başına 2.148 Euro indirim uygulanmaktadır. 2.2. AVUSTURYA Avusturya’da belli bir gelire kadar “0” vergi oranı uygulanmaktadır[9]. Avusturya’da gelirdin belli bir tutarına kadar uygulanan “0” vergi oranı tüm gelir vergisi mükelleflerini kapsamaktadır[10]. Avusturya’da 2005 yılı için uygulanan gelir vergisi tarifesi tablo 3’te gösterilmektedir. Tablo 3: Avusturya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.24 ve Taxing Wages 2004, a.g.e, s.126. Avusturya’da evli çiftler ve çocuğu olanlar için ayrıca bir indirim uygulanmamaktadır. 2.3. BELÇİKA Belçika’da tüm gelirleri kapsayan asgari geçim indirimi uygulaması bulunmaktadır. Buna göre, Belçika’da 2005 yılı gelirlerine uygulanacak olan gelir vergisi tarifesi tablo 4’te görülmektedir[11]. Tablo 4: Belçika’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 35 ve Taxing Wages 2004, a.g.e, s.137. Belçika’da ayrıca, çocuklar ve bakmakla yükümlü bulunulan kişiler için de vergi matrahından indirim yapılmaktadır[12]. Bu indirimlerin çeşitleri ve miktarları tablo 5’te görülmektedir.
Tablo 5: Belçika’da asgari geçim indirimi miktarları (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 3 2.4. İSPANYA İspanya’da tüm gelirleri kapsayan asgari geçim indirimi uygulaması bulunmaktadır[13]. Buna göre İspanya’da 2005 yılı için uygulanan vergi tarifesi tablo 6’da görülmektedir. Tablo 6: İspanya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 74 ve Taxing Wages 2004, a.g.e, s.381. İspanya’da asgari geçim indirimi miktarları ise tablo 7’de görülmektedir[14]. Tablo 7: İspanya’da asgari geçim indirimi miktarları (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 74 ve Taxing Wages 2004, a.g.e, s.382. 2.5. FRANSA Fransa’da tüm gelir unsurlarını kapsamak üzere, gelirin belli bir tutarına kadar “0” vergi oranı uygulanmaktadır[15]. Buna göre 2005 yılı gelirleri için uygulanacak gelir vergisi tarifesi tablo 8’de görülmektedir. Tablo 8: Fransa’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.88. Fransa’da, asgari geçim indiriminde “bölme (katsayı)” sistemi uygulanmaktadır. Vergi matrahı bölümlere ayrılmakta (evli çiftler için 2 katsayısı, bekârlar için 1 katsayısı, bakmakla yükümlü bulunulan her çocuk için1/2, üçüncü ve ilâve her çocuk için ½ katsayısı oranında vergi matrahı paylara ayrılmaktadır[16]. Fransa’da ayrıca, mükellefler bakmakla yükümlü bulundukları çocuklar, büyükler ve eski eşlere yönelik olarak yaptıkları gıda harcamalarını da vergi matrahından indirebilmektedirler[17]. Ayrıca, mükellefleri, serbest meslek kazançlarında % 10, ücretlerde ise % 20 oranında bir oranı götürü olarak vergi matrahından indirme imkanı tanınmıştır[18]. 2.6. İNGİLTERE İngiltere’de tüm gelirlere yönelik olarak asgari geçim indirimi uygulanmaktadır[19]. İngiltere’de 2005 ve 2006 yılları gelirlerine uygulanacak olan gelir vergisi tarifesi Tablo 9’da görülmektedir.
Tablo 9: İngiltere’de uygulanacak olan gelir vergisi tarifesi (2005/2006)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 177. İngiltere’de, mükelleflerin şahsi ve ailevi durumlarını dikkate alan asgari geçim indirimi kapsamına girenler ve miktarları ise tablo 10’da görülmektedir.
Tablo 10: İngiltere’de asgari geçim indirimi (2005/2006)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 177. Yaşlılık indirimleri, mükellefleri gelirlerinin yıllık 19.500 Pound’u aşması durumunda belirlenen miktarın yarısı oranında uygulanmaktadır[20]. 2.7. İTALYA İtalya’da 2005 yılında Gelir Vergisi Kanunu’nda değişiklik yapılmış ve “no tax area” adı altında, gelir vergisi mükelleflerine yönelik olarak, bütün gelir unsurlarını kapsayan asgari geçim indirimi uygulaması getirilmiştir. Asgari geçim indiriminin miktarı, 2005 yılı için yıllık 26.000 Euro’yu geçmeyen gelirler için 3.000 Euro olarak belirlenmiştir. Asgari geçim indiriminin miktarı ayrıca, mükelleflerin ücretli, serbest meslek erbabı ve emeklilik durumlarına göre de farklılık göstermektedir. Emekliler, yıllık 7.000 Euro, ücretliler 7.500 Euro, serbest meslek erbabı ise yıllık 4.500 Euro’ya kadarki gelirlerini vergi matrahından indirebileceklerdir. İtalya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi ise tablo 11’de görülmektedir.
Tablo 11: İtalya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak:Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.109. Evli çiftlere yönelik olarak, eşlerden birinin yıllık gelirinin 2.840 Euro’yu geçmemesi durumunda, vergi matrahından yapılacak olan indirimin tutarı 3.200 Euro olmaktadır. Ayrıca, gelir vergisi matrahından; -2.900 Euro her çocuk için, -2.450 Euro, 3 yaşından küçük her çocuk için, -3.200 Euro,eşlerden birinin ölmüş olması durumunda, her çocuk için, -3.700 Euro, özürlü her çocuk için indirim öngörülmektedir[21]. İtalya’da ayrıca, gelir vergisi mükellefleri ikametgahlarının bulunduğu elerine yaptıkları bakım ve onarım giderlerini, ilaç ve tedavi masraflarını, işve hayat sigortası primlerini vergi matrahından indirebilmektedirler[22]. 2.8. GÜNEY KIBRIS Güney Kıbrıs’ta, tüm gelir gruplarına yönelik olarak, yıllık gelirin belli bir tutarına “0“ vergi oranı uygulanmaktadır[23]. Güney Kıbrıs’ta uygulanan gelir vergisi tarifesi tablo 12’de görülmektedir.
Tablo 12: Güney Kıbrıs’ta uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.54. Güney Kıbrıs’ta evli çiftlere ve çocuklara yönelik olarak ilâve bir indirim öngörülmemektedir[24]. 3. AVRUPA BİRLİĞİ’NE 2007 YILINDA ÜYE OLACAK ÜLKELERDE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI 3.1. BULGARİSTAN Bulgaristan, Avrupa Birliği’ne 2007 yılında üye olacaktır. Bulgaristan’da, tüm gelir gruplarını kapsamak suretiyle, vergi matrahının belli bir tutara kadar olan miktarına “0” vergi oranının uygulanması suretiyle ortaya konulmaktadır[25]. Bulgaristan’da uygulanan gelir vergisi tarifesi tablo 13’te görülmektedir.
Tablo 13: Bulgaristan’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: www.ecbg-kuweit.com/bulgaria/taxation_in_bulgaria.php (Office of the Bulgarian Economic and Commercial Counselor in Kuwait). 3.2. ROMANYA Romanya 2007 yılında Avrupa Birliği’ne üye olacaktır. Romanya’da asgari geçim indirimi uygulaması bulunmaktadır.[26] Romanya’da, asgari geçim indirimi uygulaması, tüm gelir unsurlarına yönelik olarak uygulanmakta ve tüm gelir vergisi mükelleflerini kapsamaktadır[27]. Romanya’da, gelir vergisi mükellefleri, 2005 yılı gelirleri için, yıllık 2.200.000 ROL (Roman Ley’ini) gelir vergisi matrahından indirme hakkına sahiptirler[28]. Romanya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi ise tablo 14’te görülmektedir.
Tablo 14: Romanya’da uygulanan gelir vergisi tarifesi (2005)
Kaynak: Haarmann HEMMELRATH , a.g.m, s. 18. 4. TÜRKİYE’DE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI Türkiye’de, tüm gelir gruplarını kapsayan asgari geçim indirimi müessesesi, 1950-1986 yılları arasında uygulanmış, ancak uygulamadaki aksaklıklar nedeniyle daha sonraki yıllarda asgari geçim indirimi terkedilmiştir. Kişilerin vergi ödeme güçlerine göre vergi ödemelerini öngören ve çağdaş ülkelerin birçoğunda uygulanan bu sistemin Türkiye’de yeniden uygulanması konusunda çalışmalara başlanmıştır. 4.1. TÜRKİYE’DE GEÇMİŞ DÖNEMDE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI Asgari geçim indirimi, Türkiye’de, 1950 yılında yürürlüğe girmiş bulunan 5421 sayılı Gelir vergisi Kanunu (GVK)’na göre, 1981 yılına kadar “asgari geçim indirimi” adı altında uygulanmıştır[29]. Türkiye’de 1968 yılına kadar “matrahtan indirim” tekniği kullanılmıştır[30]. Yani, asgari geçim indirimi tutarı mükellefin vergi matrahından indirilmiş ve kalan tutar artanoranlı gelir vergisi tarifesine tabi tutularak, mükellefin ödeyeceği vergi hesaplanmıştır[31]. Türkiye’de 1968 yılından itibaren ise “vergiden indirim” tekniği uygulamaya başlanmış ve mükellefin geliri artanoranlı vergi tarifesine tabi tutularak, ödemesi gereken vergi hesaplanmış; daha sonra, asgari geçim indirimi tutarının da vergi tarifesine göre hesaplanan tutarı, ilk olarak hesaplanan vergiden düşülmüştür. İlerleyen yıllarda ise, vergiden indirim tekniği terk edilerek matrahtan indirim tekniğine dönülmüş, 1981 yılı başından itibaren “genel indirim” adı altında uygulanmış, 01.01.1986 yılından itibaren ise kaldırılmıştır[32]. Daha sonra, ayırma ilkesi çerçevesinde, yalnızca ücret gelirlerini kapsayan “özel indirim” uygulamasına başlanmıştır. GVK’nın 31/1. maddesi’nde, gerçek ücretlerin vergilemesinde, özel indirim tutarı belirlenmiş ve Bakanlar Kurulu, bu hadleri yıllar itibariyle artırmaya yetkili kılınmıştır. Ayrıca, aynı madde ile Bakanlar Kurulu, özel indirim tutarlarını, sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücret tutarına kadar artırmaya yetkili kılınmıştır. Türkiye’de 01.01.2004 tarihinden itibaren, ücretlilere yönelik olarak uygulanan “ özel indirim” uygulaması kaldırılmıştır[33]. Ücretlilere vergi iadesi sisteminde de değişiklik yapılmış[34], düşük ücret elde edenlerin 2005 yılında aldıkları vergi iade oranları yükseltilirken, yüksek ücret alanların iade oranları azaltılmıştır[35]. 4.2. TÜRKİYE’DE GETİRİLMEK İSTENEN YENİ DÜZENLEMELER VE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI Türkiye’de vergi politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak Gelir Vergisi’nde yeni düzenlemeler yapılması ve düşük gelir gruplarının vergi yükünün azaltılması amacıyla çeşitli düzenlemeler yapılması planlanmaktadır. Türkiye’de geçmişte uygulanmış olan asgari geçim indirimi müessesesinin yeniden getirilmesi ile ilgili olarak Vergi Konseyi[36] tarafından hazırlanan arar rapor bu düzenlemeleri kapsamaktadır. Türkiye’de asgari geçim indirimi müessesesi getirilirken, bu uygulamayı tamamlayıcı nitelikte çeşitli düzenlemelerin de bir bütün olarak getirilmesi söz konusu olmaktadır. Vergi Konseyi tarafından hazırlanan ara rapor taslağında[37] yer alan düzenlemeler aşağıdaki temel unsurlar üzerine oturtulmuştur; - vergi indiriminin (vergi iadesi) kaldırılması - sadece ücretlilere yönelik olarak bazı indirimlerin, ücretlilerin beyanname verme şartına bağlı olarak uygulanabilmesi - Ücret gelirleri artanoranlı vergi tarifesine tabi tutulabilmesi. Ücretliler üzerinde stopaj uygulamasına devam edilmesi; ücretlilere, isteğe bağlı olarak beyanname verme imkanının tanınması - Tüm mükellefler için, gelirin kaynağına bakılmaksızın, asgari geçim indirimi uygulaması getirilmesi. Buna bağlı olarak da, özel indirim, aile indirimi ve çocuk indirimi uygulamasının getirilmesi. 5. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Tüm vergi mükelleflerine yönelik olarak, gelirin kaynağına bakılmaksızın, asgari geçim indirimi uygulamasının getirilmesi ve mükelleflere belirli giderlerini vergi matrahından indirebilme imkânının tanınması, vergi ödeme gücüne ulaşmada etkili bir yol olacaktır. Ayrıca, vergi adaletini sağlamaya yönelik olarak da olumlu bir uygulamadır. Avrupa Birliği ülkelerinin çoğunda asgari geçim indirimi uygulaması bulunmaktadır. Asgari geçim indirimi uygulamasının bulunmadığı birçok ülkede ise, gelirin belli bir kısmına kadar “0” vergi oranı uygulanmak suretiyle, mükelleflerin kendilerinin ve ailelerinin yaşamlarını asgari düzeyde sürdürmelerine yetecek gelir vergi dışı bırakılmaktadır. Bu uygulama ile vergilemenin sosyal amacı ön plana çıkarılmakta ve düşük gelir gruplarının vergi yükünün hafifletilmesi amaçlanmaktadır. Asgari geçim indirimi uygulamasının etkin olması, yani, düşük gelir gruplarının vergi yükünü hafifletebilmesi için, asgari geçim indirimi tutarının gerçekçi olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bu tutar, mükelleflerin kendilerinin ve ailelerinin geçimini asgari düzeyde sağlamalarına yetecek geliri ifade etmelidir. Bu tutarın düşük belirlenmesi, düşük gelir gruplarının vergi yükünde istenilen ölçüde hafifleme sağlamayacaktır. Asgari geçim indirimi uygulamasının Türkiye’ye yeniden getirilmesi, tüm gelir gruplarını kapsayacağından dolayı, önemli miktarda bir gelir vergi dışı bırakılacak ve vergi hasılatında önemli bir azalma meydana getirecektir. Ancak, Türkiye’de, asgari geçim indiriminin getirilmesinin yanı sıra, vergi indirimi (vergi iadesi) uygulamasının da kaldırılması, mükelleflerin fatura ve fiş almalarını engelleyecek ve kayıt dışı ekonominin boyutlarının büyümesine neden olacaktır. Ücretlilere yönelik olarak uygulanan vergi indirimi (vergi iadesi ) uygulamasının kaldırılması vergi kaybını artıracaktır. Dolayısıyla, asgari geçim indirimi uygulamasının getireceği hasılat kaybına, bir de, vergi indiriminin (vergi iadesi) kaldırılmasının getireceği vergi kaybı eklenecektir. |
KAYNAKÇA
(1) Abdurrahman AKDOĞAN, Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, 9. baskı, Ankara, 2005.
(2) Akif ERGİNAY, Kamu Maliyesi, Savaş Yayınları,14. baskı, Ankara, 1992.
(3) Les Impôts en Europe 2005, Delmas Eurodit International, Dalloz, Paris, 2005.
(4) Taxing Wages 2004 (Special Feature:Broadening the Definition of The Average Worker), OECD Publication, Paris 2005.
(5) Eric DEVAUX, Finances Publiques, Lexifac, Paris, 2002, s. 43.
(6) François DERUEL ve Jacques BUISSON, Finances Publiques (Budget et Pouvoir Financier), Dalloz 13. Edition, Paris, 2001.
(7) Pierre Di Malta, Droit Fiscal Européen Comparé ,Puf, Paris, 1995.
(8) www.ecbg-kuweit.com/bulgaria/taxation_in_bulgaria.php (Office of the Bulgarian Economic and Commercial Counselor in Kuwait).
(9) Chris EDWARDS “Catching Up to Global Tax Reforms” Cato Institute, Tax and Budget Bulletin, Romania, 28 November 2005.
(10) Haarmann HEMMELRATH “Tax on Income Under Romanian Legislation”, Romanian Business Digest, V. 4, April 2005.
(11) Alvin RABUSHKA, The Flat Tax Spreads to Romania, Comments and Articles, 3 January 2005.
(12) Halil NADAROĞLU, Kamu Maliyesi Teorisi, Beta yayınevi,7. Baskı, İstanbul, 1989, s. 310.
(13) Nihat EDİZDOĞAN, Kamu Maliyesi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2000, s. 151.
[1] Ayrıntılı bilgi için bkz. Abdurrahman AKDOĞAN, Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, 9. baskı, Ankara, 2005, s.203 vd.
[2] Vergi ödeme gücüne ulaşmada yararlanılan diğer teknikler; vergi tarifeleri, ayırma ilkesi ile muafiyet ve istisnaların uygulanmasıdır.
[3] Abdurrahman AKDOĞAN, a.g.e, s. 213.
[4] Akif ERGİNAY, Kamu Maliyesi, Savaş Yayınları,14. baskı, Ankara, 1992, s.54.
[5] Bu teknik ağırlıklı olarak Fransız sisteminde uygulanmış olup “décote” olarak adlandırılmaktadır.
[6] Bu teknik, Fransa’da halen uygulanmakta olan temel teknik niteliğinde olup, Fransız kamu maliyesinde “ quotien familial” olarak adlandırılmaktadır.
[7] Abdurrahman AKDOĞAN, a.g.e, s.219.
[8] Les Impôts en Europe 2005, Delmas Eurodit International, Dalloz, Paris, 2005, s.7
[9] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 23.
[10] Taxing Wages 2004 (Special Feature:Broadening the Definition of The Average Worker), OECD Publication, Paris 2005, s.125.
[11] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 34.
[12] Taxing Wages 2004, a.g.e, s. 126.
[13] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 73.
[14] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s. 75.
[15] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.87.
[16] Taxing Wages 2004, a.g.e, s.192.
[17] Eric DEVAUX, Finances Publiques, Lexifac, Paris,2002, s. 43.
[18] François DERUEL ve Jacques BUISSON, Finances Publiques (Budget et Pouvoir Financier), Dalloz 13. Edition, Paris, 2001, s. 54.
[19] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.177.
[20] Pierre Di Malta, Droit Fiscal Européen Comparé ,Puf, Paris, 1995, s.54.
[21] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.111.
[22] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.112.
[23] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.53.
[24] Les Impôts en Europe 2005, a.g.e, s.54.
[25] www.ecbg-kuweit.com/bulgaria/taxation_in_bulgaria.php (Office of the Bulgarian Economic and Commercial Counselor in Kuwait)
[26] Ayrıntılı bilgi için Bkz. Chris EDWARDS “Catching Up to Global Tax Reforms” Cato Institute, Tax and Budget Bulletin, Romania, 28 November 2005, s.5.
[27] Haarmann HEMMELRATH “Tax on Income Under Romanian Legislation”, Romanian Business Digest, V. 4, April 2005, s. 17.
[28] Alvin RABUSHKA, The Flat Tax Spreads to Romania, Comments and Articles, 3 January 2005, s.2.
[29] Ayrıntılı bilgi için Bkz. Halil NADAROĞLU, Kamu Maliyesi Teorisi, Beta yayınevi,7. Baskı, İstanbul, 1989, s. 310.
[30] Nihat EDİZDOĞAN, Kamu Maliyesi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2000, s. 151.
[31] Türk Gelir Vergisi’nde asgari geçim indirimi ilk olarak aşağıdaki hadlere göre belirlenmiştir:
-Bekâr yükümlü için 540 TL
-Çocuksuz evli yükümlü için 960 TL, -
1-2 çocuklu evli yükümlü için 1.080 TL,
3-4 çocuklu evli yükümlü için 1.260 TL,
-4’ten fazla çocuklu yükümlü için 1.440 TL.
[32] 04.12.1985 tarih ve 3239 sayılı Kanun ile kaldırılmıştır.
[33] 4842 sayılı Kanun ile özel indirim kaldırılmıştır. Kabul tarihi:09.04.2003, Resmi Gazete tarihi:24.04.2003, Resmi Gazete No: 25088.
[34] 4842 sayılı kanunun 15. maddesiyle vergi iadesi sisteminde değişiklik yapılarak, özel gider indirimi uygulaması yerine vergi indirimi uygulaması getirilmiştir. Degişiklik, belge toplama konusunda değil, oranlar açısından gerçekleşmiştir.
[35] Değişiklikten önce, vergi matrahının % 5 fazlasına kadar belge toplanabilmekte ve toplanan belgelerin üçte biri, ilgili yıl vergi matrahından düşülerek gelir vergisi yeniden hesaplanmakta, yani yüksek vergi ödeyenlerin vergi iadesi daha yüksek olmakta idi. GVK’nın 121. maddesi uyarınca, “gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde, mükellefin kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili; eğitim, sağlık, gıda, ikâmet edilen konuta ait kira ve giyim harcamalarının yıllık toplam tutarının 2006 yılı için;
- 3.600 YTL’ye kadar % 8’i,
-6.700 YTL’nin 3.600 YTL’si için %8, aşan kısmı için %6’sı,
-7.200 YTL’den fazlasının, 7.200 YTL’si için %7’si, aşan kısmı için % 4’ü,
ücretlinin, ertesi yıl ödeyeceği vergiden mahsup edilecek veya işveren tarafından kendisine nakden iade edilecektir.
[36] Vergi Konseyi’nin amacı;
-Maliye Bakanlığı’na, vergi politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak,
-Vergi ve diğer mali konularda, sistemin karar alan ve uygulayan birimleri arasındaki iletişimin kurumsal bir platformda gerçekleşmesini sağlamak,
-Ekonomi ile uyumlu, adil, etkin, hukukun üstünlüğüne dayanan çağdaş bir vergi sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunmak,
-Bu doğrultuda, uluslar arası gelişmeleri de gözeterek araştırma ve çalışmalar yapmak ve tüm bunları toplumun çeşitli kesimleri ve gelir politikalarını belirleyen kurumlar ile paylaşmaktır.
[37] Vergi Konseyi, mevcut durum ile yeni gelir vergisi kanununda yer alması planlanan düzenlemelere ilişkin olarak “Gelir Vergisi Sisteminin Yeniden Oluşturulması Çalışmalarına Ait Ara Rapor” u 01.09.2006 tarihinde Maliye Bakanlığı’na sunmuştur. Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü, Gelir Vergisi Kanunu’nda gerçekleştirilecek düzenlemeler konusunda Vergi Konseyi’nin ara raporunu dikkate almaktadır.