|
|
|||||
|
|
ŞİRKETLERDE KALİTE MALİYET RAPORLARININ DÜZENLEMESİ VE BİR UYGULAMA ÖZET
Günümüzde firmalar gelişen teknoloji ve artan rekabet koşulları altında maliyetlerini en aza indirerek kârlarını en yüksek noktaya çıkarmak istemektedirler. Ürünlerin kalitesinin arttırılması ile birlikte ürünlerin maliyeti de artmaktadır. Bu durum insanları ucuz ve kalitesiz ürün almaya itmektedir. Kalitenin getirdiği maliyetlerin belirlenmesi ve dengelenmesi açısından çok önemlidir.
Kalite maliyeti , meydana gelebilecek hataları önlemek amacıyla yürütülen faaliyetlerin, kalite muayenelerinin ve ürün üretimi esnasında veya müşteriye tesliminde sonra görülen hataların sonucunda ortaya çıkan maliyetlerdir.
Kalite maliyetlerini genel olarak üç kısımda ele alabiliriz.Önleme maliyetleri ; hataları oluşmadan önlemeye yönelik tüm personelin görevlerini ilk seferde doğru yapmalarının sağlanması için gerekli sistem ,makine ve personelin maliyetidir.Ölçme ve değerlendirme maliyetleri; girdi , yan ürün ve nihai ürün hatalarını belirlemeye yönelik ve hizmetlerin istenilen ölçülere ,prosedürlere uygunluğunu denetleyen faaliyetler maliyetleridir.Başarısızlık maliyetleri; kalite planları çerçevesinde ele alınan her türlü önleme ve değerlendirme faaliyetlerine rağmen ortaya çıkan başarısızlıkların toplam maliyetleridir.
Çalışmamız, TUSAŞ Motor Sanayinden elde edilen veriler yardımıyla bu üç temel kalite maliyet planı çerçevesinde, kalite maliyet analizi yapılmıştır.
Anahtar sözcükler: Kalite maliyeti analizi, önleme maliyeti, ölçme ve değerlendirme maliyeti, başarısızlık maliyeti,
1.GİRİŞ Kalite sisteminin kuruluşun kâr ve zarar durumlarına etkisi, özellikle uzun dönem için büyük önem taşımaktadır. Bundan dolayı kalite sisteminin ekonomik bir anlayışla değerlendirilmesi önemlidir. Kalite sisteminin faaliyetlerini ve etkinliğini mali terimlerle rapor etmek firmalarda kalite maliyetlerinin bütün bölümlerden ortak bir iş dili şeklinde olmasına katkı sağlar.
Firmalar genellikle hurda maliyetini, kontrol maliyetini ve kalite kontrol bölümünün maliyetlerini belirlerken kötü kalitenin satışları % 20 oranında etkilendiğini düşünmezler. Bu maliyet üretimin en alt düzeyinde kaybedilen gelirdir. Bazı firmaların kaliteye dair hazırladığı mali rapor kuruluşların yapılarına, faaliyetlerine ve kalite sistemlerinine göre değişir.
Kalite maliyetlerinin içeriği farklı alanları ifade eder. Bazıları kalite maliyetlerini, kaliteye ulaşma maliyetleri olarak anlarken, bazıları kalite departmanı çalıştırma maliyeti olarak algılarlar. Kalite yorumları, kalite maliyetlerini yetersiz kalitenin neden olduğu maliyetler olarak tanımlamaktadır. Günümüzde yöneticiler “kalite maliyetleri“ terimini kullandıkları zaman, kalitenin neden olduğu maliyetlerden sözederler.
Firma elde ettiği kâr oranı nispetinde, kalite sistemine yatırım yapmalıdır. Firmanın sağlaması gereken “maksimum“ kalitedir. Kalite Maliyet program safhalarını şekil-1 deki gibi oluşturabiliriz.
Şekil 1. Kalite Maliyet Programı Safhaları Kaynak : Juran J.M., Gryna M., Frank, J.R., Quality Planning and Analysis, Mc. Graw-Hill Inc., 1980. s.19.
Kalite Maliyet programının hazırlık safhasında hedefimiz, kalite geliştirme ve maliyet azaltma programını doğrulamak değerlendirmek ve teşvik etmektir. Bilgiyi edinebileceğimiz kaynaklarımız muhasebe verileriyle desteklenen kalite kontrol uzmanları tarafından yapılan tahminlerdir.Bilgiyi yayınlayan bölüm ise kalite kontrol bölümü olmaktadır.Yayın sıklığı belli dönemlerde örneğin yıllık olmalıdır.
Proje safhasındaki hedeflerimiz, geliştirme programı süresince ilerlemeleri izlemek programın devamını sağlamaktır .Bilgiyi edinebileceğimiz kaynaklarımız kalite kontrol uzmanları tarafından yapılan tahminlerle desteklenen muhasebe verileridir.Bilgiyi yayınlayacak bölüm muhasebe departmanının doğrulamasıyla kalite kontrol departmanı olacaktır.Yayın sıklığı , en az yılda bir bazen aylık olmalıdır. Kontrol safhasındaki hedeflerimiz, geliştirme programı süresince elde edilen kazançları tespit etmek , kalite maliyetlerinin devam kontrolleri için veri bulmak.Bilgiyi yayınlayan ise kalite kontrolün sağladığı değerleri ve yorumları kullanarak muhasebe departmanıdır.Yayın sıklığı aylık veya haftalık olmalıdır. Kalite maliyetlerinin sınıflandırılmasını şu şekilde yapabiliriz A- Yatırım Maliyetleri : Laboratuar, ölçme ve kontrol ekipmanları, bina ve ilgili tesisata yapılan harcamalar faiz, amortisman, ve fırsat maliyetleridir. B- Faaliyet Maliyetleri: -Ölçme Maliyetleri -Ölçme ve Değerlendirme Maliyetleri -Kusurlu Ürün Maliyetleri a) İşletme içi kusurlu ürün (İç başarısızlık) b) İşletme dışı kusurlu ürün (Dış başarısızlık) şeklinde sınıflandırılmıştır. Aşağıdaki Şekil 4.8’de bunu görebiliriz. 2. Eskişehir TUSAŞ Motor Sanayinde Kalite Maliyet Verilerinin YorumlanmasıKalite maliyetlerinin uygulaması için bir örnekle açıklamaya çalışalım. TUSAŞ Motor sanayinden elde edilen, üç aylık bir dönemi içeren kalite maliyet verileridir. Bu veriler TUSAŞ Motor Sanayi kalite bölümünden elde edilmiştir. Hangi döneme ait olduğu ise firma yetkilileri tarafından gizli tutulması istendiği için bu verilerin hangi döneme ait olduğu açıklanmamış, elde edilen bu veriler üzerinde oluşturulan tablolar ve Microsoft Excel’de yapılan grafikler yardımıyla firma belli bir döneminin kalite maliyetleri irdelenmeye çalışılmıştır. Oluşturulan kalite raporunun tüm birimlere imza karşılığı dağıtmaktadır önerilmektedir. Böylece tüm bölümler "kalite maliyetleri" ndeki azalış ve artışı aylık veya üç aylık dönemler halinde görerek programlarını ona göre ayarlayabilmektedirler.
2.1 Önleme MaliyetleriHataları oluşturmadan önlemeye yönelik tüm çalışanların ve departmanların işlerini ilk seferde doğru yapmalarını sağlayan hizmetlerin ve ürünlerin müşteri isteklerine ters düşmesini önlemek amacıyla tasarlanmış faaliyetler bu faaliyetler için gerekli metod ve sistem ekipman, makine ve personelin maliyetleridir. Önleme maliyetlerine esas olan faaliyetler BS 6143’ün 1990 yılında yayınlanmış olan ikinci kısımda aşağıdaki gibi tanımlanmıştır[1]; · Kalite planlaması · Kalite ölçüm, test ve kontrol ekipmanlarının tasarımı ve geliştirilmesi · Kalitenin gözden geçirilmesi ve tasarımın doğrulanması · Kalite ölçüm, test ve kontrol ekipmanlarının bakımı ve kalibrasyonu · Kaliteyi değerlendirmede kullanılan üretim ekipmanlarının bakımı ve kalibrasyonları · Tedarikçi değerlendirme · Kalite eğitimleri · Kalite tetkikleri · Kalite verilerinin elde edilmesi ve analizi 2.1.1 Kalite Verilerinin Elde Edilmesi ve Analizi Kalite planlaması gereğince kontrol ,muayene ve test noktalarında yapılan kontrol ,muayene test ve deneylerin sonuçlarının formlar üzerinde kayıt olarak tutulması, bu verilerden hareket edilerek yapılan analizler önleme maliyetleri içinde yer alır.Bu kalem içinde ayrıca kalite kayıtları olarak adlandırılan bu tür kayıtların dosyalanması, ulaşım için harcanan zamanlar ile bu kayıtların korunması için yapılan harcamalarda yer alır.Bu maliyetlerin toplamı 19.677$ dır.
2.1.2 Kalite Güvence El Kitabı Teklif edilmiş veya başlanmış kalite yönetim tekniklerini, kalite mühendislik tekniklerini ve kalite sistemlerini anlatan direktifler yer alır.Bu maliyetlerin toplamı 2.706$ dır.
2.1.3 Kalitenin Gözden Geçirilmesi ve Tasarımın Doğrulanması Üretimin çeşitli aşamalarında üretilen ürünlerin kalitesinin, tasarım kalitesine uygunluğu bakımından değerlendirilmesi gereklidir. Bunun için kalite planlaması dışında yeterli deneyleri, güvenilirlik testlerini gerekli durumlarda planlamak ve test / deney sonuçlarını değerlendirmek gereklidir. Bu faaliyetler kalitenin gözden geçirilmesi maliyeti 7.281$ dır.
2.1.4 Kalite Planlaması Müşteriye tatminkar ürünlerin minumum kalite maliyeti ile temin etmek için faaliyetlerin sıralamalarının belirleneceği ilgili planların hazırlanması 9.704$ dır. 2.1.5 Kalite Eğitimleri Eğitimlerin planlanması, organize edilmesi, eğitimler için ayrılan zamanlar ve kırtasiye, eğitimler için yapılan harcamalar, ayrı bir maliyeti kalemi olarak önleme maliyetleri içinde yer alırlar.Bu maliyetler 1.586$ dır. Toplam Önleme Maliyetleri=Kalite verilerinin elde edilmesi ve analizi + Kalite güvence el kitabı + Kalitenin gözden geçirilmesi ve doğrulanması + Kalite planlaması + Kalite eğitimleri =40.945$ dır.
2.2. Ölçme ve Değerlendirme MaliyetleriGirdi, yan mamul ve nihai mamul hatalarını ayıklamaya yönelik ve hizmetlerin istenilen ölçülere, prosedürlere uygunluğunu denetleyen faaliyetler maliyetleridir. Oluşan kalite düzeylerinin, kalite istek ve standartlarına uygunluğunu tespit etmek amacıyla ortaya çıkan maliyetlerdir. Sonuçların uygunluğu maliyetler ile elde edilen kazanç arasındaki ilişkiye bağlıdır. Üretim aşamasında satış sonrası hizmete, tasarımdan satın almaya kadar geçen tüm sürede ürünün veya hizmetlerin kalite beklentilerine uygunluğunu belirlemek amacıyla yapılan her türlü ölçme, yürütme, denetleme masraflarıdır. Diğer bir deyişle değerlendirme maliyetleri firmada ürünü istenilen spesifıkasyonlarda ve toleranslarında tutmak için katlanılan tüm muayene ve ölçme ve değerlendirme maliyetleridir.
Üretim süresi boyunca ve üretim tamamlandıktan sonra yapılan muayene ve testlerin oluşturduğu maliyet kalemidir. Bunlar : · Muayene ve testler için harcanan zaman · Muayene ve testlerde kullanılan malzemeler, enerji ve tahrip olan ürünlerin maliyeti · Uzmanlık gerektiren konulardaki danışmanlık hizmetlerinin bedelleri ; uçuş ve motor onaylama testleri, deniz nakliyesinin onaylanması gibi danışmanlık, hizmeti yapan şirkete ödenen miktarda bu kaleme dahildir.Bu maliyetler 143.519$ dır.
2.2.2 Labaratuar Kabul testi Üretim sürecinin değişik aşamalarında , ürünün istenilen kaliteye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla yapılan muayene ve testlerin maliyetidir.Üretim sonrası kabul testleri , ambalaj ve gönderme işlemlerinin maliyetleri yanısıra , müşteriye yapılan testlerin maliyeti de bu kapsamda yer alır.Ömür , güvenilirlik ve çevreye etkilerini belirleyen tekniklerin maliyetleri de bu başlık altında ele alınır.Metalurji labaratuarı tarafından yapılmış örneğin madenle kaplama testleri , metalurjik analizler , plazma püskürteci vb , işlenmiş maddelerin ve özel yöntemlerin hesaplanmalarıyla birleştirilmiş maliyetler , kalibrasyon maliyetleri bu kaleme dahil değildir.Bunların toplam maliyeti 5.3932$ dır.
2.2.3 Muayene ve Test Kuruluş Çalışmaları Yeni muayene tekniklerinin tasarımı ve geliştirilmesi muayene ya da test edilecek bazı ürünler için ön hazırlıklar gerekebilir.Ürünlerin ve ilgili muayene ve test düzeneğinin hazırlanması maliyeti bu bileşenleri oluşturur.Kalite bütçesinde olmayan tasarım maliyetlerini hariç tutar.Bunların toplam maliyeti 5.808$ dır.
2.2.4 Stok değerlendirme Stoklarda bulunan hammadde , yardımcı malzeme ve ürünlerin stoklama süresi boyunca başlangıçtaki koşullarını koruyup koruyamadıklarını anlamak için yapılan muyene ve testlerin maliyetleridir.Bunların toplam maliyeti 6.084$ dır.
2.2.5 Muayene ve Test Araçlarının Ayarlanması ve Bakımı Ölçme aletlerinin ve yardımcı cihazların doğru ölçebilir ve ayarlı olarak tutulabilmesini sağlayan sistemin maliyetidir.Söz konusu ayarlama ya da bakım onarım işletme içinde yapılmıştır.Bunların toplam maliyeti 22.548$ dır.
2.2.6 Kayıt Tutma ve Saklama Bütün kalite kayıtlarının toplanmasını , sınıflandırılmasını , hazırlama maliyetleri kalite el kitaplarının yeniden incelenmesi vb.Bunların toplam maliyeti 22.548$ dır.
s2.2.7 Diğer Önleme Maliyetleri Bazı muayene ve testler, ürüne zarar verebilir.Böylece kullanılmaz duruma gelen ürünün maliyeti de bu bileşeni oluşturur.Bunların toplam maliyeti 1365$ dır. Toplam Ölçme ve Değerlendirme Maliyetleri = Muayene ve Test Etme + Labaratuar Kabul Testi + Muayene ve Test Kuruluş Çalışmaları + Stok Değerlendirme + Muayene ve Test Araçlarının Ayarlanması ve Bakımı + Kayıt Tutma ve Saklama + Diğer Önleme Maliyetşleri =185.524$
2.3. Başarısızlık Maliyetleri Kalite sistemi içinde kalite planları çerçevesinde alınan her türlü önleme ve değerlendirme faaliyetlerine rağmen ortaya çıkan başarısızlıklarının toplam maliyetleridir. Bu maliyet iki kategoriye ayrılmaktadır. İç başarısızlık maliyetleridir. Dış başarısızlık maliyetleridir.
2.3.1. İç Başarısızlık Maliyetleri Ürün veya hizmet müşteri tarafından kabul edilmeden önce kuruluş içinde saptanan hataların neden olduğu maliyetlerdir. Bu maliyetler herkesin her seferinde işini ilk defada doğru yapmasıyla oluşur- Juran'a göre aşağıdaki kalemleri içerir[2]: · Hurda · Yeniden işlenme · Yeniden test · Duruş süreleri · Kazanç kayıpları 2.3.1.1 Hurda Maliyeti İstenilen kaliteyi sağlamadığı belirlenen ve ekonomik olarak onarılamayan ürünlerin yarattığı kayıpların maliyetidir. Örneğin kalıba dökülmüş geri dönen ürünler,satıcılardan yeniden elde edilen maliyetlere bağlı olan zararlar bu bileşene bağlı değildir. Bunların toplam maliyeti 17.642 $ dır.
2.3.1.2 Bozuklar, Yeniden İşleme Kalite planı çerçevesinde yapılan muayene, test ve deneylerde bazı ürünlerin tamir ve yeniden işleme ile istenilen kalite spesifikasyonlarını sağlayacağına karar verilen malların yeniden işlenmesi ile ortaya çıkan maliyet. Tasarım değişiklikleri, garanti kapsamında yapılan tamirlerin oluşturduğu maliyetler bu kaleme dahil değildir. Bunların toplam maliyeti 64.553 $ dır.
2.3.1.3 Yeniden Muayene ve Yeniden Test Öyledir diye kullanılan yapılmış düzenin, çalışmayan veya tamir edilen aktivitelerinin maliyeti. Düzenlenen bütün şirket personel katkıları da dahil bunların toplam maliyeti 20.937 $ dır.
Personellerin bilgi almak amacıyla dinlemesinin veya geçerliliğin doğrulanmasının düzeltici etkilerinin ücretleri ve maaşları (yan ödemeler dahil) bunların toplam maliyeti 9.623 $ dır.
2.3.2 Dış Başarısızlık Maliyetleri Şikayetler, garanti istekleri, satış kayıpları, müşteri ile bağlantılar, ürün sorumluluğu. Bunların toplam maliyeti 0 $ dır. 2.4 Toplam Kalite Maliyetleri Toplam Kalite Maliyetleri : Toplam önleme maliyeti + Toplam değerlendirme maliyeti + Toplam başarısızlık maliyetleri 2.5 Satışlar Net satışlar, şirketlerin imalat makinelerinin montajı ve test aktivitelerinin bir sene için tescilidir. Mühendislik çalışmaları hariç. bunların toplam maliyeti 3.316.580 $ dır. Toplam kalite maliyetlerinin satışlar içindeki oranı (TKM / Satışlar) * 100 (339.233 / 3.316.580 ) * 100 = 10, 2 % Önleme maliyetlerinin toplam kalite maliyetleri içindeki oranı (Önleme maliyetleri / Toplam K . M) * 100 = % (.954 / 339.283) * 100 = 12.1 % Değerlendirme maliyetlerinin toplam kalite maliyetleri içindeki oranı (Değerlendirme maliyetleri / Toplam K . M) * 100 (185.524 / 339.233) * 100 = 54.7 % Başarısızlık maliyetlerinin TKM deki oranı (Başarısızlık maliyetleri / Toplam kalite maliyetleri) * 100 (112.755 / 339.233) * 100 = 33.2 % Kalite güvence departmanı işletmenin maliyeti Personelin olan ve olmayan bütün görevleri (dolaylı yada direkt olarak) için olan ücret ve maaşlar, seyahat maliyetleri, telefon, baskı, stoklar vb dahil olmak üzere, “kalite müdürünün“ sorumluluğu olan, bölüm 1 de tanımlanan bütün görevleri maliyeti 331.668 $ dır. Kalite güvence departmanı işletmenin satışlar içindeki oranı (Kalite güvence bölümü işletmenin maliyeti / Satışlar) * 100 (331. 668 / 3.316.580) * 100 = 10. 0 % Not : Satışların toplam kalite maliyetlerinden daha az olması tavsiye edilir. Tablo 1. Önleme, Ölçme ve Değerlendirme Maliyetleri
Tablo 2. Önleme Maliyetleri
Tablo 3. Ölçme ve Değerlendirme Maliyetleri
Tablo 4. Başarısızlık Maliyetleri
Tablo 5. Toplam Kalite Maliyetleri (Histogram)
Tablo 6. Toplam Kalite Maliyetleri (Pasta)
Tablo 7. Toplam Kalite Maliyetlerinin Satışlar İçindeki Oranı
SONUÇKalite maliyetlerinin firmanın tüm bölümlerine ve yönetime rapor şeklinde nasıl sunulacağı uygulaması Tusaş Motor Sanayinde elde edilen verilerle yorumlanmıştır. İşletmenin üç aylık verilerinden elde edilen sonuç, geçici olarak işten çıkarılan personelin değerlendirme ve önleme maliyetlerinde azalmaya; ıskarta, bozuk ve tamirdeki artış ise başarısızlık maliyetlerinde bir artmaya neden olduğu görülmüş, maliyet verilerinin birbirleriyle olan ilişkilerinde grafikler yardımıyla incelenmiştir.
Kalite maliyet verilerinin sonuçlarını kısaca özetlersek; - Başarısızlık maliyetlerinde ıskarta, bozuk ve tamirdeki artış yüzünden bir artış görülür. - Genel kalite maliyeti toplamı 339.233$ dır. - Başarısızlık maliyetleri toplamı 112.755$ ile toplam kalite maliyetinin %33‘ünü oluşturmaktadır. Yeniden işleme maliyeti de 20.937$ ile başarısızlık maliyetlerinin %18.5‘ unu oluşturmaktadır. Maliyeti yaratan süreç ve işlemlerin incelenerek giderilmesi gerekmektedir. - Ölçme ve değerlendirme maliyetleri önleme maliyetlerinin yaklaşık üç katı, başarısızlık maliyetlerinden de fazladır. - Muayene ve Test Etme maliyeti 143.519$ ile ölçme ve değerlendirme maliyetinin %77.4‘ünü oluşturmaktadır. - Ölçme ve Değerlendirme Maliyetleri Toplam kalite maliyetinin %54.7’sini oluşturmaktadır. - Kalite verilerinin elde edilmesi 19.677$ ile önleme maliyetlerinin %48’ini oluşturmaktadır. Şimdi sırasıyla kalite maliyetlerinin nasıl indirilebileceğini açıklamaya çalışalım.
Önleme maliyetlerinin azaltılması için işletme personelinin kalite kavramına bakışlarını, şirket yöneticilerinin kalite isteyip istemedikleri işletme programlarını yararlı bulup bulmadıkları konusundaki değer yargıları ile belirler. Bu nedenle yöneticilerin kalite iyileştirmeye yönelik tutumları çalışanlara açık olarak hissettirilmelidir. En alt düzeydeki yöneticiler iyileştirme çalışmalarında kritik rol üstlenmelidir. Kalite iyileştirilmesi bütün çalışanları kapsayan bazı öneriler aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. -Çalışanların fikri olmalı, değerlendirilmeli ve sonuçlar diğerlerine bildirilmelidir. -Çalışan personelin kendilerini ve faaliyet alanlarını ilgilendiren programlar konusunda bilinçlendirilmeleri gerekir. Kişisel görüşmeler, kartlar, posterler ve çeşitli raporlar bu hususta etkin bir biçimde kullanılabilir. -İyileştirme programlarında iyi performans gösteren çalışanlar ödüllendirilmelidir. Ölçme ve değerlendirme maliyetlerinin azaltılması için muayene yerleri, muayene maliyetlerini minimum yapacak şekilde düzenlenmeli, muayene istasyonları ve metotları, işin etkin biçimde başarılması için tasarımlanmalı, özel amaçlı aletler veya bilgisayar kontrollu ekipman vasıtasıyla işlemler yapılıyorsa bu muayene ve test faaliyetleri ekonomik olmalı, muayene ve test kayıtları, veri raporları etkin bir şekilde uygulanmalıdır. Başarısızlık maliyetlerinin azaltılması için üretimle ilgili problemler ve kusur sebepleri, kalite personeli tarafından hazırlanan raporlarda açıkça ortaya konulmalıdır. Bu raporda problemler açık ve net bir biçimde ortaya konulmalı, olası nedenleri ve alınması gereken tedbirler yer almalıdır. Raporlardan ayrıca problemlerin ortaya çıkış tarihleri ve maliyetler üzerindeki etkileri de belirtilmelidir. Raporlar, araştırmaları yürütebilecek bilgi ve yetkiye sahip kimselere iletilmelidir. Rapor, daha önce kusur gidermek için kullanılmış yöntemleri de içermelidir. Bir üretim departmanında başarısızlıkların büyük bölümü için tasarım uygunsuz ekipman , yanlış imalat düzeni ve yanlış uygulamalardan kaynaklanır. Birçok kişi için de bu sebepleri giderebilecek çok az sayıda kişi vardır. İşte kalite yöneticisinin işi bu sebepleri ortadan kaldırarak başarısızlığı giderecek kişilere sahip olmaktadır. Bunun için de kalite yöneticisi organizasyondaki diğer kişilerin ortaya çıkabilecek diğer problemlerini çözmek için istek duyacağı programlar tasarlamalıdır. Kalite bilgilerinin analizi ve teşhis edilen problemler ve bu problemleri gidermek için yapılan çalışmalar bir form yardımıyla ifade edilmelidir. Bir kişi ya da departman tarafından çözülen problemlerin tanımları, iyileştirme çalışmaları ve bu çalışmaların gerçekleşme durumları bu formda belirtilmelidir. KAYNAKÇA
1- Duman Gürcan, Six Sigma Vizyonu, 6. Kalite kongresi 2- Houser John R, Clausing D (1998), The House of Quality Harward Business Review ,Temmuz,s.63-73 3- TIE(1995) Kalite Maliyet Verileri 4- TSE(1997) , Dökümantasyon Eğitim Notları ,Ankara 5- TSE (1997) ISO 9000 Eğitim Notları ,Ankara 6- TSE(1997) İç Kalite Tetkiki Eğitim Notları 7- Türk Standartları, ISO 9004 Kalite Yönetimi ve Kalite Sistemleri Klavuzu ,YDK, Ankara Aralık,1994, s 656-658 8- Şen Ali, Yeniyol Fatih , Kalite Maliyetleri Kalite Danışma Merkezi,Seminer Notları 9- Uğur,Naci (1997) , Kalite Maliyeti ve Gelir KOSGEB ,Ankara, 1996 10- Özenci ,B Tayfun,Cumbul,Ö.Lütfi , Kalite Ekonomisi,Kalder Yayınları,Nisan 1992,İstanbul,s 2,39,41 11- Hacırüstemoğlu Rüstem,Maliyet Muhasbesi,İstanbul ,1995,s.339-340 12- TEI, Cost of Quality Fourth Quarter
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
