YIL: 8

SAYI: 90

HAZİRAN 2005

 

 

önceki

yazdır

 

 

 

 İ. Hamit HANCI

 

 

  

MALPRAKTİS Mİ KOMPLİKASYON MU?


Suç kavramı: Türk Ceza Hukukunda kanunun yasakladığı eylemler suç olarak kabul edilmektedir. Kusurluluğun kasıt (amaçlama) ve taksir (ihmal = savsama) olarak iki türü vardır. Her iki kusur tipinde de ortak olan fiilin istenmesidir.

Taksirli suçlar; "Tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslekte acemilik, emir, nizam ve talimatlara uymama nedeniyle yaralamaya ya da ölüme sebep olmak" şeklinde tanımlanır. Taksirli suçlarda ceza oranları kasıtlı suçlara göre daha azdır.  Dikkatsizlik; yapılmaması gerekeni yapma, tedbirsizlik; önlenebilir bir tehlikenin önlenmesinde gösterilen kusurluluktur. Unutma da tedbirsizliktir.

Her tıbbi müdahalenin normal sapmaları ve riskleri vardır. Günümüz hukuk anlayışında, hekimler ve diğer sağlık personeli çalışmalarını "izin verilen risk" kavramı çerçevesinde yerine getirirler.

Bu nedenle sağlık personeli, çalıştığı birimin olanakları ölçüsünde gerekli önlemleri önceden almalı, zorunlu haller dışında riskli tedavilerden kaçınmalıdır. Bu durumlarda sağlık personelinin yeterli özeni gösterip göstermediği araştırılır. Gösterilecek özenin ölçüsü tıbbi eylemi gerçekleştiren sağlık personelinin eşdeğeri statüde bulunan, ortalama düzeydeki bir sağlık personelinin, aynı hal ve şartlar altında göstereceği özendir. "İzin verilen risk" olarak ifade edilen, tıbbın kabul ettiği normal risk ve sapmalar çerçevesinde hareketleri dolayısıyla kötü sonuçlar meydana gelse bile hekime sorumluluk yükletilmemektedir. Çünkü kişi dikkat ve özen görevine uymuştur.

İzin verilen risk'in tıbbi karşılığı "Komplikasyon"dur. Tedbirsizlik , dikkatsizlik ise tıbben "Malpraktis" olarak değerlendirilir.

Hekimliğin Kötü Uygulanması (Malpractice): Bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeni ile bir hastanın zarar görmesi "hekimliğin kötü uygulanması" anlamına gelir.  Genel bir tanımlama yapılacak olursa medikal malpraktis hatalı davranış veya görev ihmali sonucu bir yaralanmaya ya da zarara yol açmaktır. Hatalı tedavi ya da tıbbi ihmal diye özetlenebilir. Bir başka tanımla malpraktis; Hekimin hastanın standart tedavisini yaparken başarısızlığı , beceri eksikliği ya da ihmali nedeniyle zarar vermesidir.

Hekim, yalnız ağır kusurlarından değil, hafif kusurlarından da sorumludur. Hekimlerin cezai sorumluluğunda, hafif kusurların gözetilmemesi diye yasalarda bir kural yoktur. Kusurun derecesinin asıl önemi cezanın belirlenmesindedir. Çünkü taksirli suçlarda ceza, kusurun derecesine göre 1/8'e kadar indirilebilmektedir.

Malpraktis Ceza davalarında, kusuru belirleyen kurum Yüksek Sağlık Şurası'dır.  Ceza sorumluluğunun yanısıra, sağlık personeli aleyhine tazminat davası da açılabilir.  "Komplikasyon-Malpraktis" ayırımını yapabilmek için uzmanlık derneklerinin uzmanlık alanlarının standartlarını belirleyerek neyin komplikasyon, (izin verilen risk) neyin hekim hatası (malpraktis) olduğu sınırlarını belirlemeleri gerekmektedir.

Hekim hatalarıyla ilgili olarak son yıllarda gerek ceza, gerekse tazminat davaları artmakta; yoğunluk nedeniyle mahkemelere, idari makamlara ve tabip odalarına yapılan başvuruların çözümlenmesinde sıkıntılar çekilmektedir.