Bakanlar Kurulu  26.01.1998 Tarihinde  98/10551 Sayılı  Kararı ile Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca belirlenen  fert başına gayrisafi Yurtiçi Hasıla miktarları  1500 ABD Doları veya  daha az ve Devlet Planlama  Teşkilatı Müsteşarlığınca belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi  -0,5 ve daha düşük bulunan Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzurum, Gümüşhane, Iğdır, Kars, Ordu, Şanlıurfa ve Yozgat İlleri, bu  Kanunun  uygulama kapsamına alınmıştır. 

           Bu Kanunla yukarıda sayılan illere getirilen yatırımları teşvik eden tedbirler  şunlardır.  

           1-Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası:  

           1.1. Bu kanunun  yürürlük tarihinden   31.12.2000 tarihine kadar  yukarıda  sayılan illerde yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu illerdeki iş yerlerinde fiilen ve sürekli olarak 10 ve daha fazla işçi çalıştırmaları şartıyla ,münhasıran bu iş yerlerinden elde ettikleri kazançları işe başlama tarihinden itibaren yatırım dönemi dahil 5 vergilendirme dönemi gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu kazançlar hakkında;5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (b) alt bendi hükümleri uygulanmaz. 

           1.2. (1.1) fıkrasında belirtilen gelir ve kurumlar  vergisi mükelleflerinin anılan fıkradaki  istisna süresinin sonundan başlamak ve 31.12.2007 tarihinde sona ermek üzere, bu illerdeki  işyerlerinde fiilen ve sürekli olarak on ve daha fazla işçi çalıştırmaları şartıyla, münhasıran bu iş yerlerinden elde ettikleri kazaçları üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden aşağıda belirtilen oranlarda indirim yapılır. 

           İndirim oranı; 10 işçi çalıştıranlarda %40, 51 ve daha yukarı işçi  çalıştıranlarda %60 dır.11 ile 50 arasında (50 dahil) işçi çalıştıranlar için uygulanacak indirim oranı, %40 oranına her bir işçi için 0.5 puan eklemek suretiyle bulunur.  

           Bu Kanunun  yürürlüğe girdiği tarihten önce kapsama dahil illerde işyeri bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 31.10.1997 tarihinden önce vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları  işçi sayısının10 ve daha yukarı olması halinde, 1.1.1998 - 31.12.2007 tarihleri arasında bu işyerlerinden elde ettikleri kazançları üzerinden hesaplanan  
gelir ve kurumlar vergisinde bu fıkrada belirtilen indirim oranları uygulanır. 

           Bu fıkra kapsamına giren kazançlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (b) alt bendine göre tevkif edilecek  gelir vergisi için de yukarıda belirtilen oranlarda indirim yapılır.  

           2- Çalışanlardan Kesilen Vergilerin Ertelenmesi:  
   
           31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu illerdeki işyerlerinde çalıştırdıkları işçiler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce    işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları işçilerin, ücretlerinden kesilen ve beyan edilerek tahakkuk ettirilen gelir ve damga vergileri, beyanname verme süresini izleyen ikinci yılın aynı döneminde ödenir.  

           3- İşlemlerde Vergi, Resim, Harç İstisnası:  

           Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten  31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere;  

           Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde yapılacak teşvik belgeli yatırımlarla ilgili aşağıda  
belirtilen işlemler; veraset ve intikal vergisi, damga vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, emlak vergisi ve  
harçlar ile 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan vergi, resim ve harçlardan müstesnadır. 

                      3.1- Arazi veya arsa  tedariki ile ilgili olarak ivazlı veya ivazsız devir, temlik, kamulaştırma, satış vaadi  sözleşmesi, intifa ve iştira hakkı, alım, satım, kira, geri alma, geri verme, ifraz, tevhid,tescil, cins değişikliği, rehin ve ipotek tesis ve terkini, ıslah ve değişiklik işlemleri ile bu işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtlar, 

                      3.2- Kredi verilmesi ile ilgili işlemler, bu konuda düzenlenen kağıtlar ve kredi işlemleri nedeniyle her ne nam ile olursa olsun nakden  veya hesaben alınan paralar. 

                      Yatırımların bu maddede belirtilen süre içinde tamamlanmaması halinde, daha önce alınmayan vergi,  
resim ve harçlar, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gecikme faizi ile ; öngörülen amaç dışında kullanılması halinde ayrıca kusur cezası ile birlikte tahsil edilir.  

                      Bu madde kapsamına giren işlemler hakkında  24.2.1984 tarihli ve  2982 sayılı  Kanun hükümleri uygulanmaz.  

                      Yatırım projesinin tamamının fiziki olarak hangi hallerde gerçekleşmiş sayılacağının ölçü ve esasları  
ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanlığınca birlikte belirlenir.  

           4- Sigorta Primi İşveren Payları:  

           31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde, bu addenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından itibaren yeni işe başlayan  gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu illerdeki işyerlerinde çalıştırdıkları işçiler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işe başlamış  olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları  ve bu işyerlerinde fiilen  çalıştırdıkları işçiler için, 506 sayılı  Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve 73 üncü maddeleri uyarınca prime esas kazançları  üzerinden tahakkuk ettirilecek primlerin işveren hissesi Hazinece karşılanır. 

           Ödeme usul ve esasları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu  Devlet Bakanlığınca müştereken belirlenir. 

           Bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen Olağanüstü Hal Bölgesinde gelir ve kurumlar vergisine tabi işyerlerinde 1.1.1998 tarihinden itibaren ilk defa işe girenler hakkında 9.3.1988 tarihli ve 3417 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz.  

           5- Bedelsiz Yatırım Yeri Tahsisi:  

           Kalkınmada Öncelikli Yörelerde; organize sanayi bölgelerine öncelik verilmek üzere en az 10 kişilik istihdam öngören teşvik belgeli yatırımlar için gerçek ve tüzel kişilere, Hazineye ait arazi ve arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir.  

           Devir konusu  arazi ve arsaların , imar planları yoksa , bunların imar planları öncelikle yapılır. 

           Belirlenecek istihdam esaslarına , yatırımın faliyete geçmesi tarihinden itibaren beş yıl süre ile uyulması zorunludur. 

           Devredilen arazi ve arsanın tapu kaydına , devir sırasında Hazinece bedelsiz olarak devrolunduğu, devir amaç ve koşullarına , devir alan gerçek ve tüzel kişilerin uymak zorunda olduğuna dair şerh konulur. Bu madde kapsamında belirlenmiş şartlara uyulmuş olması kaydıyla , talep üzerine , belirtilen süre sonunda, tapu kaydındaki şerh terkin edilir.  
           Yatırımcının , bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymaması halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın taşınmaz mal , üzerindeki muhdesat ile birlikte Hazine adına kaydolunur. 

           Bu maddenin uygulanması ile ilgili istihdam , yatırıma başlama ve tamamlama süresi, devredilen taşınmazın teminat olarak gösterilmesi, miktar ve devir koşulları ile diğer esas ve usuller, gerektiğinde ilgili kuruluşların da görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir. 

           6- Hayat  standardı esası: 

           31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 35 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasının ( f ) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

           6.1.- İlk defa işe başlayan mükellefler ile götürülük şartlarını haiz olanlardan kendi isteği ile götürü usulden gerçek usule geçen mükellefler için , işe veya gerçek usulde vergilendirilmeye başlanılan ve izleyen yılda hayat standardı esası uygulanmaz. 

           Yukarıda sayılan yatırımların teşvik edilmesi  ve istihdam yaratılması amacıyla getirilen kolaylıkların  uygulama esaslarını belirten tebliğlerinin ilgili Bakanlıklar ve  kuruluşlar tarafından çıkartılması gereklidir.
 
 
 

           Amaç:  

           MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli  
Yörelerde vergi teşvikleri uygulamak ve yatırımlara bedelsiz kamu arsa ve arazisi temin etmek suretiyle yatırımları ve  
istihdam imkanlarını artırmaktır.  

           Kapsam: 

           MADDE 2.- Bu Kanunda geçen Olağanüstü Hal Bölgesi ; Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte,Olağanüstü  
Hal Bölgesi ve mücavir alanına dahil iller ile Devlet İstatistik Enstirüsü Başkanlığınca belirlenen fert başına GSYİH miktarları  1 500 ABD Doları veya daha az Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi-0.5 ve daha düşük bulunan illerden Bakanlar Kurulunca tespit edilecek illeri,Kalkınmada Öncelikli Yöreler ise; Bakanlar Kurulunca bu yöreler kapsamına  alınan illeri ve ilçeleri kapsar.  

           Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası:

           MADDE 3.-a) Bu maddenin yürürlük tarihi ile 31.12.2000 tarihi arasında ; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu illerdeki iş yerlerinde fiilen ve sürekli olarak 10 ve daha fazla işçi çalıştırmaları şartıyla, münhasıran bu iş yerlerinden elde ettikleri kazançları işe başlama tarihinden itibaren yatırım dönemi dahil 5 vergilendirme dönemi gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu kazançlar hakkında;5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (b) alt bendi hükümleri uygulanmaz.  

           b)(a) fıkrasında belirtilen gelir ve kurumlar  vergisi mükelleflerinin anılan fıkradaki istisna süresinin sonundan başlamak ve 31.12.2007 tarihinde sona ermek üzere, bu illerdeki işyerlerinde fiilen ve sürekli olarak on ve daha fazla işçi çalıştırmaları şartıyla, münhasıran bu iş yerlerinden elde ettikleri kazaçları üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden aşağıda belirtilen oranlarda indirim yapılır.

           İndirim oranı; 10 işçi çalıştıranlarda %40, 51 ve daha yukarı işçi  çalıştıranlarda %60 dır.11 ile 50 arasında (50 dahil) işçi çalıştıranlar için uygulanacak indirim oranı, %40 oranına her bir işçi için 0.5 puan eklemek suretiyle bulunur.

           Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kapsama dahil illerde işyeri bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 31.10.1997 tarihinden önce vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları  işçi sayısının10 ve daha yukarı olması halinde, 1.1.1998 - 31.12.2007 tarihleri arasında bu işyerlerinden elde ettikleri kazançları üzerinden hesaplanan  
gelir ve kurumlar vergisinde bu fıkrada belirtilen indirim oranları uygulanır.  

           Bu fıkra kapsamına giren kazançlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (b) alt bendine göre tevkif edilecek  gelir vergisi için de yukarıda belirtilen oranlarda indirim yapılır.  

           Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.  

           Çalışanlardan Kesilen Vergilerin Ertelenmesi

           MADDE 4. - 31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu illerdeki işyerlerinde çalıştırdıkları işçiler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce    işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları işçilerin, ücretlerinden kesilen ve beyan edilerek tahakkuk ettirilen gelir ve damga vergileri, beyanname verme süresini izleyen ikinci yılın aynı döneminde ödenir.

           İşlemlerde Vergi, Resim, Harç İstisnası

           MADDE  5.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten  31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde yapılacak teşvik belgeli yatırımlarla ilgili aşağıda belirtilen işlemler; veraset ve intikal vergisi, damga vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, emlak vergisi ve harçlar ile 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan vergi, resim ve harçlardan müstesnadır.

           1- Arazi veya arsa  tedariki ile ilgili olarak ivazlı veya ivazsız devir, temlik, kamulaştırma, satış vaadi sözleşmesi, intifa ve iştira hakkı, alım, satım, kira, geri alma, geri verme, ifraz, tevhid,tescil, cins değişikliği, rehin ve ipotek tesis ve terkini, ıslah ve değişiklik işlemleri ile bu işlemler dolayısıyla  düzenlenen kağıtlar,  

           2- Kredi verilmesi ile ilgili işlemler, bu konuda düzenlenen kağıtlar ve kredi işlemleri nedeniyle her ne nam ile olursa olsun nakden  veya hesaben alınan paralar.  
   
           Yatırımların bu maddede belirtilen süre içinde tamamlanmaması halinde, daha önce alınmayan vergi, resim ve harçlar, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gecikme faizi ile ; öngörülen amaç dışında kullanılması halinde ayrıca kusur cezası ile birlikte tahsil edilir.

           Bu madde kapsamına giren işlemler hakkında  24.2.1984 tarihli ve  2982 sayılı  Kanun  hükümleri uygulanmaz.

           Yatırım projesinin tamamının fiziki olarak hangi hallerde gerçekleşmiş sayılacağının ölçü ve esasları ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanlığınca birlikte belirlenir.  

           Sigorta Primi İşveren Payları:

           MADDE 6.- 31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan  
illerde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından itibaren yeni işe başlayan  gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu illerdeki işyerlerinde çalıştırdıkları işçiler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işe başlamış  olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları  ve bu işyerlerinde fiilen  çalıştırdıkları işçiler için, 506 sayılı  Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve 73 üncü maddeleri uyarınca prime esas kazançları  üzerinden tahakkuk ettirilecek primlerin işveren hissesi Hazinece karşılanır.

           Ödeme usul ve esasları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu  Devlet Bakanlığınca müştereken belirlenir.

           MADDE 7.- Bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen Olağanüstü Hal Bölgesinde gelir ve kurumlar vergi sine tabi işyerlerinde 1.1.1998 tarihinden itibaren ilk defa işe girenler hakkında 9.3.1988 tarihli ve 3417 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz.  

           Bedelsiz Yatırım Yeri Tahsisi:

           MADDE 8.- Kalkınmada Öncelikli Yörelerde; organize sanayi bölgelerine öncelik verilmek üzere en az  
10 kişilik istihdam öngören teşvik belgeli yatırımlar için gerçek ve tüzel kişilere, Hazineye ait arazi ve arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir.

           Devir konusu  arazi ve arsaların , imar planları yoksa , bunların imar planları öncelikle yapılır.

           Belirlenecek istihdam esaslarına , yatırımın faliyete geçmesi tarihinden itibaren beş yıl süre ile uyulması zorunludur.

           Devredilen arazi ve arsanın tapu kaydına , devir sırasında Hazinece bedelsiz olarak devrolunduğu, devir amaç ve koşullarına , devir alan gerçek ve tüzel kişilerin uymak zorunda olduğuna dair şerh konulur. 

           Bu madde kapsamında belirlenmiş şartlara uyulmuş olması kaydıyla , talep üzerine , belirtilen süre sonunda,  
tapu kaydındaki şerh terkin edilir.

           Yatırımcının , bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymaması halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın taşınmaz mal , üzerindeki muhdesat ile birlikte Hazine adına kaydolunur.

           Bu maddenin uygulanması ile ilgili istihdam , yatırıma başlama ve tamamlama süresi, devredilen taşınmazın teminat olarak gösterilmesi, miktar ve devir koşulları ile diğer esas ve usuller, gerektiğinde ilgili kuruluşların da görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir.  

           MADDE 9.- 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 35 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasının ( f ) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

           f) İlk defa işe başlayan mükellefler ile götürülük şartlarını haiz olanlardan kendi isteği ile götürü usulden gerçek usule geçen mükellefler için , işe veya gerçek usulde vergilendirilmeye başlanılan ve izleyen yılda hayat standardı esası uygulanmaz.

           Yürürlük:

           MADDE 10.-  Bu Kanunun;  

           a) 3 ve 7 nci maddeleri  1.1.1998 tarihinde,  
           b) 9 uncu maddesi  1997 yılı kazançlarına da uygulanmak üzere yayımı tarihinde,  
           c) Diğer hükümleri yayımı tarihini izleyen aybaşında, Yürürlüğe girer.  

           Yürütme:  

           MADDE 11 .- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.  
  
           Karar Sayısı : 98/ 10551  

           4325 sayılı  Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam  Yaratılması ve  
Yatırımların Teşvik Edilmesi ile 193  sayılı Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2 nci maddesine ilişkin ekli Karar ın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığı'nın 26/1/1998 tarihli ve 02574 sayılı yazısı üzerine, adıgeçen Kanunun 2 nci maddesine göre , Bakanlar Kurulu'nca 26/1/1998 tarihinde kararlaştırılmıştır.  

           26/1/1998 Tarih ve  98/10551 sayılı Kararnamenin Eki  
 
           KARAR  

           MADDE 1-  4325 sayılı Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam Yaratılması ve Yatırımların Teşvik Edilmesi ile  193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun uygulanması açısından, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca belirlenen fert başına gayrisafi Yurtiçi Hasıla miktarları  1500 ABD Doları veya daha az ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi  -o,5 ve daha düşük bulunan Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzurum, Gümüşhane, Iğdır, Kars, Ordu, Şanlıurfa ve Yozgat İlleri, bu Kanunun 2 nci maddesi kapsamına alınmıştır.

           MADDE 2-  Bu Karar hükmü  4325 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.  

           MADDE 3- Bu Karar hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.

İsmail Hakkı TOPAL
SMMM (Üye)